ნელი მამედოვი - Neli Mamedovi

ნელი მამედოვი

Neli Mamedovi


ბმული - https://www.facebook.com/neli.mamedovi

აზერბაიჯანული პროზა



ზუმრუდ იაღმური

ქალად ყოფნა

მთელი თავისი ოცნება, სურვილები, ნეტარება, ცხოვრების ეშხი საყვარელ ადამიანებს შესწირა როგორც დილის რიჟრაჟი ვარსკვლავების ცაზე ციმციმს უღებს ბოლოს,ასე შეალია მათ . არასოდეს იყო ბედნიერი და არც არასოდეს ყოფილა უბედური . ოდესღაც,.უბრალოდ ,ღმერთმა მიალურსმა დედამიწას , თავისი მძიმე დარტყმა ერთხელ მიაყენა და ამითაც ყველაფერი დასრულდა.
წუხდა რომ გრძნობებმა მიატოვეს , ძალიანაც რომ მოესურვებინა ვეღარ დამწუხრდებოდა, უკვე ,აღარაფერი შეეძლო, აღარ წვალობდა ცხოვრებისათვის, ყოველდღიური ყოფისათვის ცხოვრებას ბრჭყალებით აღარ ებღაუჭებოდა ,აღარც უყვარდა და აღარც არავინ ეზიზღებოდა. ყველაფერი წარსულს შერჩენოდა...
ყველაფერი უმომავლო წარსულში...
ისე ,გასახსენებლად წარსულიც არ ჰქონდა, ყოველთვის აწმყოს იყო შეკედლებული და სულის სიღრმეში ხვდებოდა, რომ მისი დღევანდელობაც მასთან ერთად გამქრალიყო.
„არა არაფერი არ გამქრალა, კვლავ მინდა ცხოვრებას მაგრად ჩავებღაუჭო , არსებობისთვის სხვა ვინ მყავს,რა გამაჩნია?! წუთისოფელი?..იყო ოდესმე?! როდის,რა დროს,სად,როგორ? უბრალოდ, იძულებითი არსებობა...სხვა არაფერი.მე და ცხოვრებას საერთო არაფერი გვქონია, მას ჩემთან საქმე არ ჰქოდნა და მე კი მასთან. უბრალოდ იძულებით ნაკერებად ვექეცით ერთმანეთს, არც მას უკითხავს როდესმე ჩემი სურვილების შესახებ და არც მე მიკითხავს მისი მიზანი...
მერე რა მოხდა, ეს ხომ ტრაგედია არაა. ვის რას ეკითხებიან? ვის სურვილებს ითვალისწინებენ, რო? ასეთ სიცარიელეში ყოფნა რას მომიტანს, რაში მჭირდება, ვის რა უნდა, გარშემო მყოფნი რას ელოდებიან ჩემგან, საერთოდ იციან ჩემი არსებობის შესახებ, მათ შეუძლით სულ ადვილად მატკინონ გული და მეც ასევე ვალში არ ვრჩები, სიცარიელე, სიცარიელის მიერ ჩემში განადგურებული არაფრად ჩაგდების შესაძლებლობაც კი ნელი–ნელ ნაცრად იქცა. ვის რაში სჭირდება ჩემი განადგურება? ღმერთო ჩემო, არავის არ ვჭირდები. ეჰ, საოცარი ისაა,რომ კაცი რომ უპრეტენზიოდ, წყნარად ცხოვრობს, მაშინ ყოველივე მისგან შორსაა. აი მოთხოვნები, რომ გაგიჩნდება, მაშინ იჩენს თავს ყველაფერი, მათი სიყვარულიც კი, ვისაც უყვარდი შენდამი ზიზღად ან და უაზრობად იქცევა. შვილებიც ასეა, როცა წყნარადა არიან და შენ არაფერს გთხოვენ მათი სიყვარული ადვილი ხდება.
მეც ხომ მყავს შვილები , აბა,ისინი , ნეტა მათაც არ ვუყვარვარ? არა, რა თქმა უნდა ვუყვარვარ, მაგრამ ეს ის არაა, შერჩევითი სიყვარული. ჩვენ ერთმანეთი არ აგვირჩევია, ბედად გვერგო ,რომ ისინი ჩემი შვილები ყოფილიყვნენ, მე კი მათი დედა. ჩემი სიყვარული მათი ბედისწერაა. იძულებულნი არიან ვუყვარდე, სხვა გზა არ აქვთ. სხვა დედა რომ ყოლოდათ, ისიც ჩემსავით ეყვარებოდათ...“
ფიქრისაგან თავის გაუსივდა, ძილიც არ შეეძლო, ლოგინში ბორგავდა, ძილი არ ეკარებოდა , ეგონა,რომ ყველაფერი სტკივა. მაგრამ არ კვნესოდა. ქმარს არაფერი ესმოდა და არც არაფერს გრძნობდა , ტკბილად ეძინა, ეს უფრო ძლიერ აშინებდა. კბილი კბილს დააჭირა და შეტრიალდა, საწოლში თავს მოუსვენრად გრძნობდა, , ჩუმად ადგომა და კარიდან გასვლა უნდოდა,რომ ღამის სიბნელეს შერეოდა, მაგრამ სად წავიდეს? ღამე ხომ უსასრულო არ არის , დილით კვლავ გათენდება და ყველაფერი სინათლეზე გამოვა, ყველაფრი ,კვლავ ახლიდან დაიწყება. დაიწყება,ნეტავ? ტირილი უნდოდა, მაგრამ ყელში მიბჯენილმა ბოღმამ ცრემლებსაც გზა გადაუკეტა და ყელი,რომელიც ორი დღეა საშინლად სტკიოდა უფრო ძლიერ აეწვა.
ერთი–ორჯერ დაიჩივლა კიდეც ყელის ტკივილზე,მაგრამ ქმარმა ყურადღება არ მიაქცია.ის,რომ ზოგჯერ ტკივილები ძლიერ აწუხებდა ქმარი კი ხათრის გულობაზე რაღაცაში წაეხმარებოდა, მაგრამ არ უთანაგრძნობდა, გაიხსენა და ამოიოხრა, მაგრამ წინანდელივით გული არ სტკენია, გული იმაზე სტკიოდა,რომ უწინდელივით ვეღარ ტიროდა , სულიერ ტკივილს ქვითინით ვეღარ ამოთქვამდა,ცრემლები ღვარად აღარ მოედინებოდა ...
„ დღეს რა დამემართა, რატომ ვარ აფორიაქებული , ადამიანობას ავცდი, რატომ,რა მომივიდა? ყველაფერი თუ უწინდელივითაა, მაშ რატომ ვიტანჯები?.. დღეს რა რიცხვია? უფრო სწორად დილით რა რიცხვი იქნება? გუშინდელიც კი მახსოვდა, არ დამვიწყებია. ჰმ, დასამახსოვრებელი რაა,რო? ქმრის სიტყვები გაახსენდა „ უბედურებას საძირკველი ჩავუყარე დღესაც...“
ქმრის სიტყვებს ყოველთვის ერთი და იმავე რეაქციით პასუხობდა, „ შეგიძლია გამეყარო, ვინ გაიძულებს ჩემთან ცხოვრებას ,„ ეუბნებოდა და მაგრამ დაბეჯითებით აღარ იმეორებდა,მაგრამ სულს ბზარი და ნანგრევები ემატებოდა ... ფრთხილად ნათქვამი სიტყვების ანადგურებდა ,მაგრამ იძულებული იყო ქმართან დარჩენილიყო. რჩებოდა,მაგრამ სილამაზე , ქალური სული ტანჯვის ქვეშ ყველასაგან ფარულად სრულიად მოსპობილიყო,წაშლილიყო,ისე რომ მასახ არ დაჰკითხვია . ისე ჩამოდნა და ჩამოიღვარა წყალივით .
სარკეში საათობით უყურებდა თავის სახეს. წინათ თვალების ქვეშ ნაოჭების, თმაში შერეული ჭაღარის, ხელებზე შეპარული ჭკნობის გამო ნერვები ეშლებოდა, განიცდიდა და აგრესიულიც კი ხდებოდა. ახლა კი თითქოსდა სარკეში სხვის სახეს მისჩერებოდა. სულაც არ აქცევდა ყურადღებას თავის გარეგნობას , დღეები გადიოდა და თმებს არ ივარცხნიდა, ნახევრად ჭუჭყიანი ტანსაცმელით ხვდებოდა მოსულ სტუმარს. ყოველთვის უნდოდა,რომ რაღაც საზეიმო განწყობა შეექმნა, გახარებოდა რაღაც უმნიშვნელოც კი,მაგრამ რატომღაც მისი საწინააღმდეგო ხდეობდა, როგოც ყოველი ხვალინდელი დღე...ცხოვრების სიყვარული ზოგჯერ თავს ახსენებდა, მისი უჯრედები ჯერ კიდევ იყოფოდა და ცხოვრების ეშხით წარმოქმნილი სურვილი იღვიძებდა... სუფრის გაშლა და ქორწინების დღის აღნიშვნა... ქმრისთვის საჩუქარიც კი ჰქონდა შერჩეული,მაგრამ არ უყიდია... თავისთვის ემზადეობდა , სუფრისათვის საყიდელი პოდუქტების სიაც კი არ ჰქონდა ქმრისთვის მიცემული. ქმარი წინა დღეს სახლში გვიან დაბრუნდა. სადღესასწაულო სურვილი ქმრის ლოდინში ბოღმასა და ბრაზში ჩაახრჩო და მოსპო.
საოჯახო დღესასწაულები ქმარს არასდროს არ ახსოვდა. მასთან თანაცხოვრების წლებში ერთხელაც არ უყიდია ისეთი საჩუქარი, რომ თვითონ არ ეთხოვოს ქმრისთვის. და იმას კი რასაც ყიდულობდა დიდი ხნის მანძილზე ეხვეწებოდა რომ ეყიდა .
„შემდეგ, იძულებით რომანტიკულობას დავშორდი და ყველაფერი ,აი ასე გაუფერულდა,შავ–თეთრად იქცა ..„
წამოდგა და ფიქრით ატკივებულ თავს ხელები შემოუჭირა . ქმარს უწყინრად ეძინა, არაფერი ენაღვლებოდა.იცოდა რომ ქმარიც უბედური იყო, მასთან თანაცხოვრებით ბედნიერი ვერ იქნებოდა. დარწმუნებული იყო, რომ ცხოვრების შესაცვლელად ჯერ ფორმა ვერ მოეძებნა ან და ფორმა მოეძებნა მაგრამ განსახორციელებლად დრო და პირობები არ იყო ჯერ შესაბამისი. თორემ , ასე რომ ყოფილიყო როგორც ქმარი ეტყოდა ხოლმე „ამ ბაიყუშთან„ ერთად არ იცხოვრებდა. ცოლმა ეს კარგად იცოდა და იტანჯებოდა კიდეც,მაგრამ ქმრის გაღვიძების სურვილმა მაინც წასძლია და ჩურჩულით დაუძახა . კაცმა ვერ გაიგო.ქალი სულიერად უფრო დაეცა, ხელი მტკივან ყელზე მოისვა და ლოგინზე დაეშვა. ახლა კი ვერ მოითმინა და წამოიკვნესა, ცოტა ხმამაღლაც კი, ქმრის გაღვიძების იმედით...არა, ქმარს არც გაუგია, ეძინა... სულ ცოტა ხანში ქმრის ხმის გაგონების მოლოდინში ,ქალი შეტრიალდა და თვალები დახუჭა., ღმერთს მადლობას შესწირავს. არა,ეს მოფერებისა და მზრუნველობისათვის გამიზნული ხმა არ იქნება. „რა მოგივიდა?„ კითხვა გველივით დაგესლავს, „არაფერი„, ეტყვის და მოფერების მოლოდინით ქმრის პასუხს დაელოდება...
მაგრამ ეს არ მოხდება. ღმერთო,მაშინ ცოტათი კიდევ მოკვდება, სრულად მოკვდომისათვის კი გამჩენს სიკვდილს სთხოს, მაგრამ იცის რომ სიკვდილის სურვილი მისი ნებით არ ასრულდება..
„ მე, შეუძლებელს გთხოვ, შენ მანამ შეგიძლია გიყვარდე,სანამ მაგ სიყვარულში რაიმე პრეტენზი, მოთხოვნა და რაღაც–რაღაცეებზე უარის თქმა საჭირო არ იქნება ,მაგრამ ასეთ ვითარებაში...“ ქალმა, ქმრისათვის სათქმელი სიტყვები გულში გაივლო და ღრმად ამოიოხრა . თითქოსდა დარწმუნებული იყო,რომ მისი ქმარი ოჯახის ტვირთს იძულებით ეწეოდა, იძულებით იყო ოჯახურ უღელში შებმული.
გაფიქრებულმა სული შეუძრა, სახე ბალიშში ჩარგო და ჩუმად ატირდა, უნდოდა ყველაფრისათვის მოეღო ბოლო, ახლა, ამ წუთას მომკვდარიყო , მაგრამ როგორც მისი სხვა სურვილები, ესეც აუსრულებელი რჩებოდა. იცოდა,რომ თვითონ ვერასოდეს ვერ აისრულებდა ამ ოცნებას, რადგანაც შვილების უპატრონოდ, ობლად მიტოვებას ვერასოდეს ვერ შესძლებდა. ამიტომაც თვითმკვლელობის სურვილს გულის სიღრმეში მალავდა. მას, როგორც თავისი სხვა მრავალი სურვილის ასრულება არ შეეძლო, ასევე უარი უნდა ეთქვა სიკვდილზეც, სანამ თვითონ არ ესტუმრებოდა.
ტირილით გული რომ იჯერა,თვალები გაახილა და ქმრის წყნარ სუნთქვას მიუგდო ყური. მის შიგ სიცარიელე გამეფებულიყო, ტირილს მასში ჩამდგარი ტანჯვაც ჩაერეცხა და ცრემლებისთვის გაეყოლებინა.თითქოსდა, მისი ცრემლები მასზე ადრე შერეოდა მიწას. ზოგჯერ ფიქრობდა,რომ მისი სიკვდილიც კი ქმარს ტკივილს ვერ მიაყენებდა. წინათ ეგონა, რომ მომკვდარიყო , ქმრისთვის დიდი დარტყმა იქნებოდა, დიდ ტკივილს მიაყენებდა , ამის გაფიქრებაც კი თვალების აცრემლიანების მიზეზი ხდებოდა და ამ მიზეზით სიკვდილის ეშინოდა, ახლა კი სულ სხვას ფიქრობდა, იცოდა, რომ მისი წასვლა ქმარს სიმშვიდეს მოუტანდა, ახალ სამყაროს გადაუხსნიდა, ადვილ და მშვიდ სამყაროს. ეს აზრი ქალს ძვალსა და ხორცში ჰქონდა გამჯდარი.
ქალი ცოტა დაწყნარდა, გონებას და სხეულს სიცარიელე დაეუფლა ,მოდუნდა . ღამის სიჩუმეში მთელი სხეული დაბუჟებოდა. ადგომა და აქედან სამუდამოდ წასვლის ფიქრმა კვლავ გაუელვა თავში , მაგრამ ადგილიდან არ დაძრულა, პირიქით სხეული კიდევ უფრო დაუმძიმდა და თითქოსდა ტანზე მძიმე ქვა დაკიდებული , ნელი–ნელ ზღვის უფსკრულისკენ ეშვებოდა. თავს წამოდგა აიძულა, და აივანზე გავიდა, ჰაერის უკმარისობა იგრძნო, ცხელოდა, კიდევ უფრო გახდა , მძიმედ დაკიდებული ფეხებით ბავშვების ოთახში შევიდა. ჩუმად ჩამოჯდა უფროსი შვილის საწოლზე და სახეზე მიაჩერდა. ის ერთხელ კიდევ დარწმუნდა იმ აზრში რომ მას, ქმარი კი არა ბავშვები ტანჯავდნენ, მიჩვეული სიმშვიდის, მიჩვეული ცხოვრების წესის დაკარგვა მოსვენებას არ აძლევდა და ასეთ მდგომარეობაში აყენებდა.
წინათ ქმარი უყვარდა, ისე როგორც თავისი შვილები , მაგრამ ახლა...ახლა რას აღარ მისცემდა რომ მასთან პირის–პირ არ დარჩენილიყო. მაგრამ ბავშვების უზრუნველ ცხოვრებას თავის ინტერესებს ვერ ანაცვალებდა.
რადგანაც მასში ქალური ყველაფერი მოსპობილიყო, გარდა დედური გრძნობებისა და არ უნდოდა,რომ ისიც ამოეძირკვა. იცოდა, რომ ეს საყრდენი არც ისე ძლიერი იყო. ბავშვები გაიზრდებოდნენ და ყველა თავისი ცხოვრებით იცხოვრებდა, მის ცხოვრებას ვერავინ დაუბრუნებდა.
ზოგჯერ იმასაც კი გაივლებდა თავში,რომ ნეტავ შვილები არ მყოლოდაო, მაგრამ შემდეგ თავისი განაფიქრისა თვითონვე ეშინოდა , თავის თავის დალახვრავდა და შვილებზე ლოცულობდა.
უკანასკნელ წლებში თითქოსდა მათზეც იძულებით ზრუნავდა, იძულებით ეწეოდა დედობის ტვირთს,მაგრამ ამის შესახებ არავის არაფერს ეუბნებოდა. შვილები ძალიან უყვარდა, ძალიან... მაგრამ „იძულებით დედობაზე ფიქრიც არ აძლევდა მოსვენებას. წუთისოფელი მისთვის იძულებით მოვალეობად, იქნებაც თანამდებობად იყო ქცეული, რომლის შესრულებაც არ შეეძლო, მაგრამ არც მიტოვებისა და წავსვლის უფლება ჰქონდა!
ზოგჯერ ფიქრობდა ,რომ მის სულს დიდი ხანია აქაურობა მიეტოვებინა. ფიზიკური სხეული კი სატანჯველად, ვიღაცის ცოდვების მოანანიებლად იყო წუთისოფელს შემორჩენილი. ზოგჯერ მოუთმენლად წამოუყვირებდა ქმარს „ ადრე თუ გვიან წავალი„, ქმრის პასუხი, „ ნუ გეშინია, შემთხვევა მომეცემა თუ არა მეც უნდა ვუშველო ჩემს თავს, წავიდე„ იმდენად ანადგურებდა,რომ... შემდეგ კი შეეჩვია, კაცი ყველაფერს ეჩვევა და მანაც ამ შეგნებით დაიწყო ცხოვრება.
აქდენ წასვლა...მისი ყველაზე დიდი ოცნება იყო.
ქმარი იმდენად სძულდა,რომ ზოგჯერ მის სიკვდილს ნატრობდა. ეს ოცნება თავ–გზას ურევდა, ცოდვა –ვიღაცის სიკვდილის ნატვრა და თავიუფლების სურვილი ერთმანეთში ერეოდა . მშვიდი, დაუმცირებელი, ზიზღსა და ღვარძლს მოშორებული ცხოვრება ისე ტკბილად ეჩვენებოდა რომ ყოფის სხვა სიძნელეებს ივიწყებდა. სულ რომ არაფერი, ცოტა ხნით თავისუფლად,მშვიდად ცხოვრების უფლება მასაც აქვს.
წამოდგა და კვლავ საძილე ოთახში გავიდა. ქმარს ეძინა. უბედურების შეგრძნება ტანჯავდა. ქმარს მშვიდად ეძინა. ის უიმედოდ იყო. ქმარი, თითქოსდა ყველაფრის მფლობელივით წყნარად მისცემოდა ძილს.
ის , ღამის სიბნელე ჩამდგარ სულში იხედებოდა და შიშით ცახცახებდა, ქმარმა არაფერი იცოდა, წყნარად ეძინა... თითქოსდა ღამის წყვდიდადი მხოლოდ მას აშინებდა, ქმარს არა.
სიბნელისა ყველა ქალს ეშინია. ასე,რომ ის ქალი იყო...
ღამე იწურებოდა. მილიონობით წლებია,რომ ღამეები ასე იღვრებიან დილისაკენ, მილიონობით წლებია,რომ ქალებს ასე აშინებს ღამის წყვდიადი, იტანჯებიან და უბედურად გრძნობენ თავს!.. რადგანაც წუთისოფელი კაცური ხასიათისაა,მასშიც რაც არსებობს ყველაფერი – თვითკმაყოფილება, მატყუარა, გარდამავალი... კაცურია, ამიტომაა ,რომ კაცები უფრო კარგად ერწყმიან ცხოვრებას, კარგად ესაბამებიან.
ქალმა იცოდა,რომ ეს ღამეც ჩაივლიდა და მორიგ ღამეს კვლავ იგივე განმეორდებოდა, ის კვლავ შიშის–ტანჯვის მოლოდინით დახვდება ღამის სიბნელეს. ამას არავის უამბობს, „სუსტად„ გამოაცხადებენ, მაგრამ მან თვითონ კარგად იცის თუ რა შეუძლია და როგორი ძლიერია...
მას ცხოვრების ხალისი დაეკარგა. ის შედომით მოევლიან ამ ქვეყანას. შემდეგ ბედნიერების საპოვნელად გავიდა გზაზე, გზა აებნა და შეცდომით ამ კაცთან აღმოჩნდა.
უბრალოდ კაცის... ყველა ქალივით...


აზერბაიჯანულიდან თარგმნა ნელი მამედოვმა

აზერბაიჯანული პროზა


თანამედროვე აზერბაიჯანული მოთხრობა

ზუმრუდ იაღმური

ღმერთისგან მივიწყებული

ბოლოს და ბოლოს მოამთავრა საფლავის თხრა და წამოიმართა . ორი დღე შეუსვენლად თხრიდა. ხელები წელზე დოინჯად შემოიყარა და ღრმად ამოისუნთქა, დაღლილობისაგან მთელი სხეული სტკიოდა. მიხვდა,რომ ორმოდან ამოსვლას ვერ შესძლებდა, ჩამოჯდა და ხელები მუხლებზე ჩამოიწყო. რამდენიმე ხანს გაუნძრევლად იჯდა.ზემოთ ცხელოდა , ახლად გათხრილ სამარეში კი საკმაოდ გრილოდა, მიწის სინესტე სიამოვნებდა. თავი ნელი–ნელ ასწია და ცას შეხედა. დღევანდელი დღის დასასრულით მოღლილი მზის ჩასვენების სამზერლად თვალები მოჭუტა. თავბრუ დაესხა და თვალები მოაცილა ჩამავალ მზეს. დაღლილობას ჯერ კიდევ გრძნობდა , ძვლებში სტეხდა., მაგრამ ცარიელ სამარეში ჯდომა თუ ამდენ სიმშვიდეს მოუტანდა , წინათი ვერც წარმოიდგენდა .სამარისა და სიკვდილის შიში გაახსენდა და მწარედ ჩაეღიმა. ორმოში არსებულ სიმშვიდეს დანებდა და თავით ნესტიან მიწას მიეყუდა. ფართოდ, სიზუსტით გათხრილი ორმოს კედლებს თვალი შეავლო და უსწორო ადგილებს ხელი გადაუსვა , თითქოს ეფერებოდა. უნდოდა გარშემო ყველაფერი წეს–რიგში ყოფილიყო, მიმოიხედა და ოღრო–ჩოღროდ გათხრილები ხელებით მოასწორა.
დაღლილიყო.სამარეში გამეფებულ სიმშვიდეს მიენდო და თვალები დახუჭა.
დიდი სასაფლაოა, წინათ სოფელში ხალხი რომ ბევრი იყო, მკვდარიც ბევრი ჰყავდა სოფელს, ახლა ხალხი ცოტააა და რა თქმა უნდა მკვდრებიც ცოტაა...ცოლი ერთი წლის წინ დამარხა, მთლად მარტო დარჩა. თავიდან მარტოობას ძალიან სწუხდა , შემდეგ ნელი–ნელ მიეჩვია. ისე მიეჩვია სიჩუმეს ,რომ შემდეგ წვიმისა და ქარის ხმაურსაც კი ვერ იტანდა. ბოლო დროს წუთისოფლის ყველაზე ჩუმი ხმაც კი ღლიდა, და აუტანელი ხდებოდა.
მართალია მარტოდ მარტო დარჩა,მაგრამ სიკვდილი დაივიწყა, გახსენება არ უნდოდა. დილით დგებოდა და ღამე იძინებდა. დღეთა ერთფეროვნებისაგან დაიღალა. შემდეგ გაზაფხული დადგა, ფრინველები დაბრუნდნენ, ბუდე აიშენეს, მისი ცოლის საფლავთან ახლოს მდგარ ხეზე გვრიტებმა ბუდე გაიკეთეს და ბარტყები გამოჩიკეს, მაგრამ ცოლი და არც სხვა ვინმე ახლობელი არ დაბრუნებულა... იცოდა,რომ წასული არავინ არ მობრუნდებოდა და იმედგადაწურული გზებს არც გასქეროდა. ნელი–ნელ ჩამოშილილი სახლის კედლები შეარემონტა.
შემდეგ სახლმაც მოღალა.
სექტემბერი იდგა, ჯერ კიდევ ცხელოდა, მაგრამ ჩიტებმა თბილი ქვეყნებისკენ იწყეს ფრენა.მათი ხმაც მიწყდა. კაცი მობეზრებულ დღეებს წამოეგო, ზოგჯერ მთელი დღე არ დგებოდა საწოლიდან, ზოგჯერ კი დიდი ხნის გამხმარ ხეებს სხლავდა და უფრო ხშირად აკითხავდა ცოლის საფლავს, ისე სუფთად უვლიდა,რომ გასაკეთებელიც არაფერი დარჩენილიყო. მაგრამ მის სიმარტოვეს საშველი არ ადგა.
კაცს ხან სიჩუმე უნდოდა, ხანაც მიჩვეული სიწყნარე ეზიზღებოდა, ხმაური, კაცის სუნთქვა ენატრებოდა, ხმის გასაგონად ეზოში გადიოდა და ძაღლების ყეფას მიაყურადებდა.„ იქ სადაც ხალხი არ არის,არც ნაგავია, და თუ ნაგავი არაა უპატრონო ძაღლებსაც ვერ ნახავ...„ უაზროდ ფიქრობდა და თვითონვე არ მოსწონდა თავისი ნააზრევი. ძაღლების ხმა ჟრიამულ, ხმაურიან ცხოვრებას ახსენებდა. უნდოდა რაღაც გაეხესენებინა, მაგრამ ამისთვისაც ზოგჯერ საათობით ფიქრობდა,რომ მეხსიერებაში წარსული ამოტივტივებულიყო.ვერაფერს იხსენებდა. თითქოსდა საერთოდ არ ეცხოვრა, ვერაფერი ვერ გაეხსენებინა. თითქოსდა მთელი ცხოვრება მარტო ემუშავა, დილით გასულიყო და საღამოს დაბრუნებლიყო, ეჭამა და დაეძინა . კაცი დღეებით ეწვალებოდა რაიმე მნიშვნელოვანის გახსენებას , შემდეგ მიხვდა,რომ გასახსენებელი არაფერი ჰქონდა და გახსენების მცდელობასაც თავი მიანება. რით განსხვავდებოდა მისი წარსული დღევანდელისაგან? უბრალოდ , მაშინ მუშაობდა ,რომ ცხოლ–შვილი გამოეკვება. განსხვავება კი იმაში იყო,რომ მაშინ ხმა იყო. ბავშვების ხმაური, ცოლის ხმა,რომელიც ყოველთვის ჩიოდა,რომ მასთან თანაცხოვრების პერიოდში ერთი ბედნიერი დღე ვერ ნახა...
ერთ დროს მობეზრებული ცხოვრების დასაბრუნებლად რას არ მისცემდა. დაღლილ–დაქანცული ყოველთვის ფიქრობდა,რომ ამ ყოფის შესამსუბუქებლად სამყაროს მეორე ბოლოში ჩავალო, ახლა კი პირიქით იყო. მაგრამ , კარგად იცოდა ,რომ როგორც მაშინ ვერ მოახერხა, ახლაც ვერაფერს გახდებოდა, წარსულს ვერ დაიბრუნებდა.
ცხოვრებისა ეშინოდა, თითქოსდა ბუმბერაზ მთას შერკინებოდა , თითქოსდა მთა ზედ აწვებოდა და ნელი–ნელ სრესდა... თვალები გაახილა, მზე იწურებოდა, სიცივე იგრძნო. სამარე რომელიც სულ ცოტა ხნის წინ ათბობდა, ახლა ყინულივით ცივი იყო და ყოველი მხრიდან ყინავდა. ორმოდან ამოვიდა, სოფლისაკენ შებრუნდა,არავინ არ ჩანდა, გულზე ,კვლავ ნაღველი მოაწვა ,იცოდა,რომ აქ დარჩენას არავითარი მნიშვნელობა არ ჰქონდა და ნელი ნაბიჯებით სახლისაკენ გასწია.
სახლში შევიდა თუ არა საწოლზე წამოწვა, ჭამა არ უნდოდა. დედის სიტყვები გაახსენდა,„თალები დახუჭე,რომ სიზმრის ანგელოზი გესტუმროს და შორს ზღაპრებში წაგიყვანოს„. პატარა ,რომ იყო და ძილი არ უნდოდა, დედის სიტყვებისა კი სჯეროდა და თალებს ხუჭავდა,რომ ანგელოზს უცხო ადგილებში წაეყვანა, იქ სადაც არასდროს არ ყოფილიყო. მისთვის ასეთი ადგილი ცა იყო, ანგელოზის ფრთებზე ჩამომჯდარი ცაზე ფრენა... ეგონა,რომ ანგელოზებს ფრთები აქვთ. წლები გავიდა გაიზარდა, დაკაცდა მაგრამ ანგელოზებმა, ის შორს უცხო ადგილებში არ წაიყვანეს. ამიტომ გაებუტა დედასაც და ანგელოზებსაც. შემდეგ დედას შეურიგდა, მიხვდა,რომ დედას მისი ამ სამყაროდან მოწყვეტა და ანგელოზებისათვის მიბარება სურდა,რომ მას არასოდეს არაფერი ვნებოდა, ანგელოზების კალთაში ეცხოვრა და ის ანგელოზი კი ,რომელიც მას მუდმივად მფარველობდა თითონ დედა იყო...
დედა, ბავშვების მფარველი ანგელოზია, გაიფიქრა და იმ იმედით,რომ ამაღამ დედა ესტუმრებოდა და წაიყვანდა ჯიუტად დახუჭა თვალები.დიდი ხანია დედის ანგელოზობის შესახებ არ უფიქრია.„ცხოვრება„ ყოველთვის თავის სიმწარეს ან და სიხარულს რომ აგემებდა, ფიქრობდა რომ ყველაფერი რაც წუთისოფელში ხდება რეალური არაა, ტუყილია. ყველაფერი საოცნებო სურვილია და კაცის რეალური ყოფის უდიდეს რეალობას კი მისი ოცნება და ნეტა წარმოადგენს... ჰოდა ,მასაც ოცნებებს ჩაბღაუჭებულს დედასთან წასვლა სურდა.
დილით გაღვიძებისას გაიფიქრა,რომ დედამ კვლავ ვერ წაიყვანა, არ მოფრინდა და ანგელოზივით ფრთებზე არ შეისვა.
შუადღეს გადაცილებული იყო. კვლავ სასაფლაოს მიაშურა. ცარიელ სამარეს მიადგა და გაჩერდა. ორმოს მისჩერებოდა. რაღაც გაიფიქრა და ორმოში ჩავიდა , გაწვა. აქედან ცა სულ სხვანაირად მოსჩანდა თუ მას ეჩვენებოდა ასე, არაფერი იცოდა,მაგრამ იმავე ჯიუტი ნატვრით,რომ ანგელოზი მოფრინდება და ცაში წაიყვანს თვალები ცას მოავლო და დახუჭა...
მზე ჩადიოდა. სიბნელე ნელი–ნელ ერეოდა სინათლეს. ვარსკვლავებიც გამოჩნდნენ.
ორმოში იწვა . ცა და გარშემო ყველაფერი სიბნელეს მოეცვა . თვალები გაახილა და ცაზე ვარსკვლავებს მიაჩერდა. უცბად შეშინდა, მაგრამ არ განძრეულა.
ღამის წყვდიადში შენიშნა,რომ თავს რაღაცა წამოსდგომოდა. წასაყვანად მოსული ანგელოზი ეგონა ,არ განძრეულა ,მაგრამ შიშით თმები ყალყზე დაუდგა და სუნთქვაც გაუძნელდა და სხეული დაეძაბა , ძარღვები დაეჭიმა და ვეღარაფერს ვეღარ ფიქრობდა.
ვერ გარკვეულიყო მომკვდარიყო,თუ ორმოში ჩასძინებოდა . ფეხის თითების განძრევას შეეცადა, მაგრამ ვერ მოახერხა. მის თავს წამომდგარი არსების ხვნეშის ხმაზე მიხვდა რომ ანგელოზი არ იყო და შიშის კანკალმა აიტანა .
ცხოველის ფშვინვაზე მიხვდა,რომ გიენა იყო. უცბად გაიფიქრა ,რომ ჯერ კიდევ ცოცხალი გიენას საკვებად იქცეოდა და საშინლად შეეშინდა. უმოძრაოდ დარჩენილმა ცხოველის მოძრაობაზე ყურადღება გაამახვილა. არა, შეუძლებელი იყო,რომ მისი,ჯერ კიდევ ცოცხლალი ადამიანის სხეული გიენას დაეგლიჯა და ეჭამა.. რომ მოკვდეს , ეს სხვა საქმეა, შემდეგ რას უზამენ,სად მოისვრიან და ვინ და რა დაღეჭავს მის ხორცს ეს უკვე ღმერთის საქმეა. „მაგრამ ჯერ უნდა მოვკვდეს,რომ გიენას საკვებ ლუკმად იქცეს.. ახლა რას ამოთხრის გიენა, ჯერ ხომ გვამად არ ვქცეულვარ...ამ ორმოს თხრა,რომ გადავწყვიტე ძალიან ცუდად ვიყავი, დაქანცული. ვფიქრობდი გავთხრი,ჩავწები და სულსაც მივაბარებ,მეთქი. მაგრამ , ეს გიენა გამოჩნდა, დამგლიჯავს და რა თქმა უნდა მეტკინება კიდეც“. გიენას მიერ ჯიჯგნის შესახებ განაფიქრმა კიდევ უფრო შეაშინა და წამოიყვირა. მკვდრების უმოძრაობას მიჩვეული გიენა კაცის ყვირილზე განზე გახტა და სამარეს მოსცილდა.
ღონემიხდილი ჯერ კიდევ იწვა. წამოდგომა მოინდომა მაგრამ ვერ შეძლო. თავიც კი ვერ წამოსწია,თვალები კვლავ დახუჭა.
დილით მზის სხივებმა გამოაღვიძეს. თვალები ცოტა ზე გაახილა. ცოლის საფლავზე მდგარ ხეზე ბეღურები ისხდნენ და უწყინრად ჭიკჭიკებდნენ. “ ბეღურად ყოფნა ადვილი საქმეა, სადაც მოხვდება ჩამოსკუპდება და ჭკჭიკებს. საქმეც ზუსტად ამაშია, რაც მოესურვებათ იმას აკეთებენ, მაგრამ მე კი წუთისოფელს წამოვედე და შემოვრჩი...“ კვლავ წამოდგომა მოინდომა ,მაგრამ უშედეგოდ,სხეული დამძიმებოდა, თითქოსდა ზედ ლოდები დაეწყოთ და ცოცხალი დაემარხათ. თავსაც კი ვერ ანძრევდა, მიხვდა ,რომ მთელი სხეული გაშეშებოდა და არავითარი წამოდგომის მცდელობა ვეღარ წამოაყენებდა. დაიღალა.
თვალის ქუთუთოებს კვლავ ამოძრავებდა და მზის ჩასვლის თანამონაწილე გახდა. კვლავ სიბნელე ჩამოწვა.
მზე ამოვიდა . სინათლეზე სანახევროდ ასწია ქუთუთოები და ცას შეხედა. შემდეგ კვლავ ჩამოწვა სიბნელე...
ძალიან მოშივდა. არ იცოდა მალი–მალ გონს კარგავდა თუ ეძინებოდა. არავინ,არც ანგელოზი და არც დედა არ აკითხავდა , არავის არ უნდოდა მისი წაყვანა.
აღარ ახსოვდა რამდენი ხანი იყო რაც ასეთ მდგომარეობაში იწვა სამარეში... ამ დილით მზეს ვეღარ შეხედა, თვალი, ცოტაზეც კი ვერ გაახილა.
გიენას გაგდებით მგონი სიკვდილიც შეაშინა და გააგდო. მზის ჩასვლა იგრძნო, გაიფიქრა იქნებ ღმერთმა დამივიწყაო. შემდეგ განაფიქრი თვითონვე დაიჯერა და თითქოსდა ღმერთისთვის თავის შეხსენება გადაწყვიტაო რაც ძალ–ღონე ჰქონდა წამოიყვირებას შეეცადა. ხმა არ ამოსვლია. ენა პირში ქვასავით გამაგრებოდა ..
ხვნეშით ჩასუნთქული სამარის ჰაერი მკერდში დაგუბებოდა. კაცს ხმა არ ამოსდიოდა მაგრამ სიკვდილის მოლოდინით დატანჯულმა მხოლოდ თავის გასაგონად „ღმერთო–ო–ო„ დაიყვირა.
სიკვდილი არ ჩანდა..


აზერბაიჯანულიდან თარგმნა ნელი მამედოვმა